Κυριακή 1 Μαρτίου 2009

Οι πονηριές της πρόληψης






mastos_995.jpg




Ας υποθέσουμε ότι συνήθως ταξιδεύ­ετε με το αεροπλάνο 4 φορές το χρόνο.


Έρχεται όμως κάποια επαγγελματική υπο­χρέωση και διπλασιάζει τον αριθμό των τα­ξιδιών σας. Η στατιστική οδηγεί στο συμπέρασμα ότι διπλασιάστηκαν ή, με άλλα λόγια, αυξήθηκαν 100% οι πιθανότητες να πεθά­νετε σε αεροπορικό δυστύχημα. Αν τύχει μά­λιστα να κατοικείτε μονίμως στην Αθήνα και να εκλεγείτε καθηγητής, για παράδειγμα, στο πανεπιστήμιο της Αλεξανδρούπολης, το πράγμα παίρνει δραματική χροιά. Ως «ιπτάμενος καθηγητής» που πηγαινοέρχε­ται 3 - 4 φορές την εβδομάδα Αθήνα - Αλε­ξανδρούπολη , έχετε αυξήσει 200 ή 300 φο­ρές τη μακάβρια πιθανότητα, ήτοι 20.000% ή 30.000%! Δεν είναι να ταξιδεύει κανείς. Χει­ρότερο και από κορώνα-γράμματα... Στην πράξη ωστόσο ο κίνδυνος παρα­μένει αμελητέος, είτε 1 είτε 200 φορές ετησίως ταξιδεύει κανείς με το αεροπλά­νο. Οι αεροπορικές εταιρείες αυτό θα το­νίσουν. Τι κάνουν όμως σε περιπτώσεις όπως αυτή οι ιατρικές εταιρείες; Αυτό που ξέρουμε και μαθαίνουμε όλοι κάθε μέρα από τα ανυποψίαστα Μ Μ Ε που εθελοντι­κά συμμετέχουν στις καμπάνιες της τρομολαγνείας: Χρησιμοποιούν πάντα την πο­σοστιαία μεταβολή, αγνοώντας το πραγ­ματικό μέγεθος, με σκοπό να δημιουργή­σουν εντυπώσεις. Άλλωστε, στις εντυπώ­σεις και μόνο βασίζεται ένα πολύ μεγάλο μέρος της θεοποιημένης «προληπτικής ια­τρικής». Δημιουργείται έτσι μια τεράστια βάση επιχειρηματικής δράσης, ενώ οι άν­θρωποι στην καλύτερη περίπτωση δεν θα ωφεληθούν, ενώ στη χειρότερη θα μπουν σε μεγάλες περιπέτειες υγείας. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας. Σε δύο γυναίκες εμφανίστηκε καρκίνος του μα­στού το έτος 2000 και πρόκειται να πεθάνουν και οι δύο από τη νόσο το 2010. Η μία από αυ­τές υποβάλλεται σε ετήσια μαστογραφία και χάρη σε αυτήν ανακάλυψε τον καρκίνο της το 2005. Η άλλη δεν υποβάλλεται σε μαστο­γραφία και ανακαλύπτει τον όγκο πολύ αρ­γότερα, έστω το 2008. Όταν επέλθει το μοι­ραίο, η επιστήμη θα επισημάνει με ενθου­σιασμό ότι η πρώτη γυναίκα έζησε 5 χρόνια μετά τη διάγνωση (με μαστογραφία) και η δεύ­τερη μόνο 2 χρόνια μετά τη διάγνωση (χωρίς μαστογραφία). Τα συμπεράσματα αυτονόη­τα - η μαστογραφία έδωσε 3 χρόνια ζωής. Στην πραγματικότητα, όπως ο καθένας κα­ταλαβαίνει, πρόκειται για χρόνια ταλαιπωρίας, άγχους, φόβου, χημειοθεραπειών, ακτινοβολιών και ακρωτηριασμών. Μα, θα διερωτηθεί κανείς, η θεραπεία στην οποία έχει νωρίτερα υποβληθεί η πρώτη γυναίκα δεν θα συμβάλει στο να ζήσει περισσότερο και καλύτερα; Όχι, είναι η απάντηση. Μελέτες στο πρόσφατο παρελθόν έδειξαν ότι η τελική έκβαση δεν εξαρτάται σημα­ντικά από το χρόνο διάγνωσης. Υπάρχουν όμως και χειρότερα... Ηθοποιοί, τραγουδίστριες, κοσμοπολίτες υπουργοί, διαφη­μιστικές εταιρείες, μοντέλα και τηλεπαρουσιάστριες, καθη­γητές, χρηματοδοτούμενοι σύλλογοι και λοιποί συγκινητικά ενδια­φερόμενοι εκστρατεύουν κάθε τόσο εναντίον του καρκίνου του μα­στού που «αποτελεί σύγχρονη μάστιγα των γυναικών, σε όλο και νε­ότερες ηλικίες». Συμβαίνει τίποτε από όλα αυτά; Όχι βέβαια. Τι συμ­βαίνει; Ας πούμε ότι σας καλεί κάποιος να μετρήσετε τα αιωρούμε­να σωματίδια στην ατμόσφαιρα γύρω σας. Κοιτάζετε και δεν βλέπε­τε κανένα. Με ένα ειδικό ζευγάρι γυαλιά διακρίνετε περίπου 100. Τα γυαλιά βελτιώνονται και τότε διαπιστώνετε ότι είναι 1.000. Τι άλλαξε; Μπορείτε να ισχυριστείτε σοβαρά ότι από την πρώτη μέχρι την τρίτη παρατήρηση σας ο αριθμός των σωματιδίων... χιλιαπλασιάστηκε; Αυτό ακριβώς κάνει η Ιατρική, καθώς αυξάνονται οι μαστογραφίες και βελτιώνεται η διακριτική τους ικανότητα. Ανακαλύπτει όγκους που απλώς δεν μπορούσε να τους ανακαλύψει πριν. Έτσι, βγάζει το βο­λικό και συμφέρον συμπέρασμα ότι αυξάνονται, γίνονται επιδημία. Αυτό αυξάνει τον πανικό των γυναικών και τον αριθμό των διαγνώσε­ων και, τελικά, αυξάνει τις εισπράξεις και τις ιατρικές πράξεις. Μα, θα ρωτήσει κανείς, έστω κι έτσι, είναι κακό; Δεν είναι πιο χρήσιμο να ανακαλύψουμε έναν όγκο όταν έχει διάμετρο 1 εκ., όταν δηλαδή είναι ακόμα πολύ μικρός και πιο εύκολα αντιμετωπίσιμος; Όχι, είναι η απάντηση. Υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες (20%!) ο όγκος να υποχωρήσει από μόνος του και να εξαφανιστεί, χωρίς η γυναίκα να το αντιληφθεί ποτέ και χωρίς να νοσήσει από αυτόν. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλό, υψηλότερο από τα αποτελέσματα που μπορούμε να επιτύχουμε με οποιαδήποτε θε­ραπεία. Αν όμως η γυναίκα υποβάλλεται σε τακτικές μαστογρα­φίες, τότε ο όγκος που επρόκειτο να υποχωρήσει θα γίνει αντιλη­πτός και θα αντιμετωπιστεί σαν καρκίνος, με ό,τι αυτό σημαίνει για την εξέλιξη της υγείας της γυναίκας. Στο επόμενο τεύχος του popular medicine  θα ασχοληθούμε εκτενέστερα με το πολύ σο­βαρό θέμα της χρησιμότητας της προληπτικής μαστογραφίας.


Μ. Πιτσιλίδης


pitsilidis@gmail.com


αντιγραφή από το popular medicine-φεβρουάριος 2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: